PiS ośmieszył patriotyzm. Ucierpi polska gospodarka? (2025)

Wydawać bysię mogło, że8-letnie rządy obozu politycznego zprawej strony polskiej sceny politycznej będą okresem hossy patriotycznych idei. Było całkowicie odwrotnie –nastąpiła ich degeneracja. Propaństwowa postawa nabrałapejoratywnego znaczenia, cobyło bardzo wyraźne zauważalne zwłaszcza wobszarze patriotyzmu gospodarczego.

Niniejszy tekst został pierwotnie opublikowany nałamach 64. teki czasopisma idei „Pressje” zatytułowanej „Chadecki populizm”. Cały numer pobierzesz zadarmotutaj.

Zawłaszczenie biało-czerwonej

Rząd „dobrej zmiany” odsamego początku epatował biało-czerwonością. Barwy narodowe stanowiły fundament identyfikacji wizualnej rządu Beaty Szydło ikażdego kolejnego rządu PiS-u, atakże prezydenta Andrzeja Dudy, którypodczas niektórych konferencji przemawiał namównicy zbiało-czerwoną planszą, zaplacami miał równy szereg biało-czerwonych flag, adodatkowo naklapie marynarki umieścił biało-czerwoną przypinkę.

Oile wsamym używaniu symboli narodowych niemanic złego, toniejest też tak, żekażde ich użycie należy pochwalać. Epatujące polskością pelerynki przeciwdeszczowe, wktórychJarosław Kaczyński ijego koledzy paradowali wgórach, wyglądały groteskowo. Biało-czerwona wycieraczka wywołałaby raczej wpełni uzasadnione oburzenie.

Jest todobra analogia, boekipa „dobrej zmiany”, zdecydowanie zbyt często wycierała sobie przysłowiową gębę narodową flagą orazpowoływała się napatriotyzm ioddanie ojczyźnie, gdybrakowało argumentów naobronę często wątpliwych moralnie działań, takjak wprzypadku „córki leśnika”, gdydoobrony nepotyzmu użyto postaci Danuty Siedzikówny, „Inki”.

Cowięcej, wykluczano spod biało-czerwonego sztandaru tych przedstawicieli narodu, którzymieli nieco inne spojrzenie naświat. „Podobno sątudzisiaj KOD-owcy. Jeśli tak, toniechsię pokażą. Dzisiaj idą podbiało-czerwonymi sztandarami itojest oszustwo” – mówił Jarosław Kaczyński wmarcu 2016r. naspotkaniu wŁomży. Zkolei rok później, gdyDonalda Tuska wybrano naszefa Rady Europejskiej, Kaczyński publicznie odmawiał muprawa dowystępowania podbiało-czerwoną flagą.

Epatowanie biało-czerwonością przy jednoczesnym wykluczaniu ztejpatriotycznej identyfikacji wizualnej różnych grup społecznych doprowadziło doswoistego zawłaszczenia symboli narodowych przezekipę „dobrej zmiany”, wkonsekwencji wśród nieprzychylnej PiS-owi części społeczeństwa powstała antypatriotyczna emocja. Chcąc odróżnić się, odseparować ioddzielić odPiS-u, część Polaków przyjmowała ambiwalentną lub pejoratywną postawę patriotyczną.

Toprosta logika: niechcę być tacy jak oni, więcmuszę stronić odtego, coich wyróżnia icojest ich symbolem, aoni zasymbol obrali biało-czerwone barwy. Miało tokonsekwencje dla patriotyzmu gospodarczego, którypowinien być czymś naturalnym, powszechnym ibezrefleksyjnym, astał się kolejnym polem doepatowania tym, kto nakogo głosował.

Biało-czerwone grzechy PiS-u

Niemalepszego symbolu biało-czerwonego zacietrzewienia, zbędnej pompatyczności iprzesadnego patriotycznego nadęcia niż Polska Fundacja Narodowa. Była tojedna zflagowych instytucji PiS-u. Została powoływana doroli architekta ikoordynatora narodowej dumy. Tainstytucja stała się wręcz symbolem paździerzotyzmu – byle jak, byle było biało-czerwono. Wdorobku tejinstytucji trudno doszukać się czegoś, cousprawiedliwiłoby jej powołanie.

Oczywiście projekt Team100 czywsparcie takich produkcji filmowych, jak Kos iCzerwone maki można zaliczyć naplus. Tezadania zpowodzeniem mogłyby realizować inne, istniejące już instytucje, amnożenie różnorodnych państwowych bytów opodobnych kompetencjach już samo wsobie jest psuciem państwa ipostawą antypatriotyczną. Polska Fundacja Narodowa otworzyła nowy rozdział patriotyzmu. Pokazała, żemoże onbyć byle jaki, byle tylkobył.

PFN notowała liczne wtopy wizerunkowe imusiała zatrudnić zewnętrzną agencję marketingową, którazadbała owizerunek instytucji. Kolejne jej inicjatywy, takie jak rejs dookoła świata wramach „Projektu 100” czyudział wkampanii „Sprawiedliwe sądy”, był szeroko krytykowane.

PFN chwaliła się swoją działalnością zagranicą, aleeksperci szybko punktowali jej dokonania. Wykazali np., żerealny sukces kampanii „Together onthe side of truth” (dotyczącej marca 1968r.) wpostaci przekierowań nastronę wynosi zaledwie 0,2%. Fundacja zasłynęła jako nietransparentny podmiot wydający ogromne ilości publicznych pieniędzy nakrytykowane szeroko działania, które niemiały nic wspólnego znarodową dumą.

Tapostawa była niestety widoczna również wobszarze patriotyzmu gospodarczego, czego największym wyrazem była flagowa impreza „dobrozmianowej” ekipy, czyli Kongres 590, którymiał stać się jedną znajważniejszych imprez gospodarczych wPolsce. Odbywał się podpatronatem prezydenta, alist dojego uczestników napisał sam Jarosław Kaczyński. Tahuczna impreza miała być wyrazem naszych aspiracji gospodarczych. Problem wtym, żekoncept kongresu utrwalił popularny iszkodliwy mit natemat patriotyzmu gospodarczego dotyczący kodu kreskowego 590.

Panuje mylne przekonanie, żepierwsze 3 cyfry kodu kreskowego produktów określają jego pochodzenie. Faktem jest, żekażdy kraj maswój prefiks kodu kreskowego iPolsce przypadł ciąg cyfr 590. Należy konsekwentnie tłumaczyć, cotodokładnie oznacza. Zkodu 590 może korzystać każda firma, którazarejestruje się wPolsce! Tyle wystarczy.

Taka firma niemusi nawet produkować naterenie naszego kraju, niemówiąc nawet opłaceniu tupodatków. Tooznaczenie wżaden sposób nieokreśla, żezadanym produktem stoi polski kapitał. Ztego kodu może korzystać niemiecka firma produkująca wChinach, którapłaci podatki naCyprze. Chyba nieotaki model rozwoju gospodarczego nam chodzi?

Główna gospodarcza impreza miałaby promować iutrwalać pułapkę średniego wzrostu, októrejprzecież tyle pisano wStrategii narzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Pułapka polega natym, żeciągle jesteśmy podwykonawcą firm zagranicznych. Tworzymy półprodukty, alenaich finalnej sprzedaży zarabia ktoś inny.

Polska powinna przesuwać się wyżej wglobalnych łańcuchach marży, stawać się producentem końcowym idystrybutorem, któryzarabia najwięcej nasprzedaży danych dóbr iusług. Powinniśmy robić rzeczy coraz bardziej ambitne icoraz bardziej zaawansowane.

Symbol kodu 590 jest zaprzeczeniem tejidei. Tosymbol montowni konkurującej wglobalnej gospodarce jedynie niskimi kosztami pracy, półkolonii gospodarczej, zktórejzagraniczny kapitał transferuje zyski, akoszty uspołecznia. Tojak złożenie broni nafroncie walki ogospodarczą suwerenność, tylkonatyle nas stać ityle nam wystarcza. Cogorsza, nawiązanie dokodu 590 wnazwie takważnej imprezy niweczy pozytywistyczną pracę narzecz świadomej konsumpcji, którejdokonywali społecznicy worganizacjach pozarządowych.

Mit kodu 590 był jednym zpowodów powstania aplikacji Pola. Zabierz jąnazakupy, wydawanej przezKlub Jagielloński. Mając świadomość, żePolacy chcą kupować polskie produkty imają problem zich rozpoznaniem, stworzyliśmy narzędzie, które szybko dostarcza brakujących informacji.

Aplikacja Pola przyznaje każdej firmie punkty zarejestrację wPolsce, produkcję wkraju, prace badawczo-rozwojowe wnaszym państwie ipolski kapitał. Dzięki temu każdy jej użytkownik może dokładnie sprawdzić, jaką wartość dla polskiej gospodarki madany produkt ifirma, któragostworzyła. Warto wspomnieć, żeaplikacja Pola powstała za0 zł. Toważne, ponieważ w2017r. wydano 2 mln zł narządową biało-czerwoną aplikację, któraniedziałała!

Aplikacja Polska smakuje miała integrować lokalnych producentów żywności ipozwalać naich łatwe znalezienie. Niedziała ona jednak najlepiej, niezyskała popularności idziś nieda się jej pobrać. Pozostał jedynie serwis polskasmakuje.pl, wktórympomimo napisanej 7 lat temu krytycznej recenzji Piotra Trudnowskiego nadal niemożna przejść nastronę producenta, bykupić to, conas interesuje. Tokolejny przykład paździerzotyzmu.

Coca – cola, Orbit iVolkswagen topolskie firmy?

Najbardziej szkodliwą inicjatywą rządu PiS-u wzakresie patriotyzmu gospodarczego było rządowe oznaczenie „Produkt polski”, które zalegitymizowało wykorzystywanie barw narodowych jako narzędzia marketingowego. Standaryzacja używania barw narodowych naproduktach tojak najbardziej słuszny kierunek. Niestety tutaj również przyjęto strategię „zróbmy cokolwiek”. Kryteria tego oznaczenia biorą poduwagę tylkopochodzenie surowców użytych doprodukcji.

Problem polega natym, żezrządowego oznaczenia mogą korzystać również firmy zagraniczne, coniestanowi dla polskich biznesów żadnej przewagi konkurencyjnej, aconajgorsze, zabija niezwykle potrzebną debatę publiczną natemat definicji polskości firm iproduktów.

Skoro pojawia się oficjalne oznaczenie ministerstwa „Produkt polski”, tomoże się wydawać, żezpewnością takwłaśnie jest. Otóż nie! Może być toprodukt francuski, niemiecki czywłoski wyprodukowany wPolsce zczęściowo polskich składników.

Wprowadzenie tego znaku było wyraźnym sygnałem dla całej branży marketingowej wsektorze spożywczym, żemożna dowoli nawiązywać dobiało-czerwoności, nawet jeśli związki zPolską sąniewielkie. Szczytem absurdu była akcja sieci sklepów Biedronka, wktórejzachęcano dowspierania polskiej gospodarki. Wramach akcji zapolskie uznano gumy Orbit icoca-colę!

Idąc tąlogiką, należałoby stwierdzić, żeVolkswagen topolski samochód. Fabryka wPoznaniu działa przecież odprawie 30 lat. Obecnie istnieje cała gama biało-czerwonych oznaczeń produktów. Większość firm stworzyła swoje własne logotypy, cotylkopotęguje konsumencką dezorientację. Wyznawcy poczciwej idei opotrzebie wspierania polskiej gospodarki zostali więcwprowadzeni wbłąd.

Równie szkodliwe dla promowania właściwych postaw wspołeczeństwie było upolitycznianie kluczowych instytucji, takich jak NBP, acogorsza, spółek Skarbu Państwa oznaczeniu strategicznym, takich jak Orlen. Toprzecież Daniel Obajtek iAdam Glapiński stali się twarzami „dobrej zmiany” wznacznie większym stopniu niż poszczególni ministrowie. Tooni stali się też głównym obiektem hejtu antypisowskiej masy społecznej, azatym szła krytyka ich działań, anawet bojkot konsumencki. Pojawiały się liczne apele, bynietankować naOrlenie.

Ostatnie 2 lata pokazały, jak kolosalne znaczenie dla suwerenności kraju mają surowce energetyczne. Orlen odpowiadający zadostawy kluczowych surowców jest więcfundamentem naszego bezpieczeństwa energetycznego igospodarczego. Wspieranie takiego podmiotu poprzez codzienne decyzje zakupowe powinno być całkowicie naturalne. Upolitycznianie tejfirmy doprowadziło dospołecznego bojkotu.

Oczywiście całkowicie bezmyślne sąobie postawy – zarówno wykorzystywanie spółek Skarbu Państwa wpartyjnych kampaniach, jak ibojkotowanie narodowego czempiona zpowodu innych preferencji politycznych. Starając się promować patriotyzm gospodarczy zasprawą aplikacji Pola, wielokrotnie spotykaliśmy się zopinią, żeniemasensu wspierać państwa PiS-u. Patriotyzm stał się dla części społeczeństwa czymś politycznym – wspieranie kraju oznaczało wspieranie partii.

Dopełnieniem paździerzotyzmu wwykonaniu „dobrej zmiany” były ławki niepodległości, naktóre wydano 1,6 mln zł. Dziwaczne instalacje stały się obiektem drwin isymbolem podejścia dopatriotyzmu wwykonaniu tejekipy. Regulamin korzystania ztych ławek wprześmiewczy sposób cytował Donald Tusk podczas Campusu Polska w2022r.

Finalny efekt działań „dobrozmianowej” ekipy był katastrofalny. Większość inicjatyw wzakresie patriotyzmu gospodarczego, podejmowanych przezrząd PiS-u, realnie szkodziła tejidei izniechęciła część społeczeństwa dopartycypacji wbiało-czerwoności, jednocześnie utrudniło toodpowiednią edukację społeczną wtym zakresie iosłabiło zaufanie dokluczowych instytucji.

Wcałym tym natłoku patetycznych działań zagubiono właściwy sens patriotyzmu gospodarczego. Niechodzi bowiem okupowanie polskich produktów samo wsobie, tylkoobudowanie Rzeczpospolitej. Można stworzyć niezliczone koncepcje rozwoju kraju imnożyć sensowne diagnozy naprawy państwa, aledoich realizacji niezbędny jest kapitał. Polski kapitał. Choć żyjemy wewspólnym, europejskim rynku, tożaden Włoch czyFrancuz niewstanie jutro zpoczuciem, żeczas zrobić coś dobrego dla Polski.

Niechodzi oczywiście oprotekcjonizm ikupowanie byle polskiego zawszelką cenę. Chodzi osprawne państwo, działające instytucje inowoczesną infrastrukturę. Patriotyzm gospodarczy jest praktycznym wyrazem inarzędziem realizacji tejidei, którą nascenie politycznej powinna reprezentować przede wszystkim prawica wtaki sposób, aby tworzyć ztego porozumienie ponad podziałami, anietepodziały mnożyć.

Prawdziwa republikańska prawica powinna zakorzeniać wspołeczeństwie marzenie osprawnym, podmiotowym państwie ibudować instytucje musłużące. Cociekawe, pomimo blamażu naodcinku wizerunkowym ekipa „dobrej zmiany” kilkukrotnie pokazała, żejest tomożliwe.

Państwo zkarbonu

Jednym znajlepszych przykładów tego, jak powinien wyglądać patriotyzm gospodarczy, jest Sieć Badawcza Łukasiewicz, którapowstała w2019r. Integruje zesobą poszczególne instytuty badawcze. Jej powstanie można uznać zawzorcowe zwielu powodów.

Popierwsze, zadaniem tejsieci była integracja iwzmocnienie już istniejących podmiotów. Wcześniej instytuty wogóle zesobą niewspółpracowały, nawet wsytuacji, gdyich produkt doskonale uzupełniał się zproduktem innego państwowego instytutu. Wypracowano spójną identyfikację wizualną dla wszystkich zrzeszonych instytutów ipodniesiono ich społeczny prestiż. Takiego rodzaju współpraca towłaściwy kierunek. Stanowi przeciwieństwo wielu innych, nowo powstałych instytucji, które powielały kompetencje już istniejących bytów państwowych.

Podrugie, sieć mazazadanie wspieranie innowacji istymulowanie polskich firm dorozwoju, czego najlepszym przykładem sąwyzwania Łukasiewicza. Każdy przedsiębiorca szukający pomocy wobszarze badań irozwoju może opisać problem nastronie organizacji, ajej pracownicy zorganizują niezbędną pomoc.

Kolejny przykład dobrej organizacji toUrząd Ochrony Konkurencji iKonsumentów, któryrozpoczął szereg działań edukacyjnych narzecz zwiększania świadomości konsumenckiej. Przede wszystkim UOKiK rozpoczął walkę zgigantami orazprzywrócił wiarę wsprawczość instytucji irówność wobec prawa. Wostatnich latach UOKiK nałożył kary naGazprom – 29 mld zł, Amazon – 31 mln zł, Biedronkę – 115 mln zł iAllegro – 206 mln zł.

Nauznanie zasługuje też Polski Fundusz Rozwoju, któryrównież doprowadził dosprawnej integracji już istniejących jednostek administracji publicznej.Powstał nabazie działających od2013r. Polskich Inwestycji Rozwojowych. PFR współpracuje zinnymi instytucjami rozwoju, takimi jak Bank Gospodarstwa Krajowego, Agencja Rozwoju Przemysłu, Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych, Polska Agencja Inwestycji iHandlu orazPolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Celem PFR jest wspieranie innowacyjności iekspansji polskich firm, atakże obsługa inwestycji zagranicznych. W2020r. Polski Fundusz Rozwoju obsługiwał program wsparcia dla 670 tys. polskich firm.

Wszystkim powyżej wskazanym organizacjom udaje się złamać stereotyp państwa ciemiężącego przedsiębiorców, któregojedynym działaniem wobszarze przedsiębiorczości jest wymyślanie kolejnych uciążliwych przepisów. Odpowiedzią natojest państwo, które przełamuje bariery, udziela pomocy, stymuluje rozwój istoi nastraży wolnego rynku.

Powyższe przykłady sąteż wyraźnym dowodem nato, żeprawdziwy patriotyzm tonieparadowanie przedkamerami wbiało-czerwonych strojach, alepozytywistyczna praca upodstaw tysięcy osób, które poprzez swoją codzienną działalność dokładają cegiełkę dosprawnego państwa.

Gdybydotakzbudowanych instytucji dołożyć sensowną warstwę narracyjną bezbiało-czerwonego nadęcia itworzenia zbędnych podziałów, otrzymalibyśmy wymarzony model patriotyzmu, którymógłby zrzeszać wszystkich realnie zainteresowanych budowaniem sprawnego państwa bezwzględu naaspiracje polityczne.

Podmiotowa Polska ponad podziałami

Ostatnie społeczne wzburzenie dotyczące Centralnego Portu Komunikacyjnego pokazuje, jak gigantyczny jest wtym potencjał. Doakcji #TakDlaCPK przyłączyła się równolegle Młodzież Wszechpolska imłodzieżówka Partii Razem. Istnieje niemała grupa, któraoczekuje podmiotowego państwa, czyli sprawnych instytucji inowoczesnej infrastruktury. Patriotyzm gospodarczy powinien być praktycznym wyrazem tejidei.

Biało-czerwoności wobszarze gospodarczym potrzebujemy zjeszcze jednego powodu. Niektórzy się nadtym wogóle niezastanawiają. Winnych krajach Europy taka postawa jest znacznie bardziej powszechna inaturalna. Administracja Joe Bidena przeznaczyła 2 bln dol. naprogram wsparcia dla krajowych przedsiębiorstw. Nadszerokim systemem narzędzi protekcjonistycznych pracuje również administracja Wołodymyra Zełenskiego.

Wszystko wskazuje nato, żeprotekcjonizm będzie coraz bardziej popularny zarówno wewnątrz Europy, jak inalinii UE-USA. Czytosię komuś podoba, czynie, przyjdzie nam funkcjonować werze protekcjonizmu, wktórejbezodpowiednio przygotowanych instytucji iedukacji społecznej znajdziemy się nastraconej pozycji.

Rolą państwa wobszarze patriotyzmu gospodarczego niejest tworzenie rządowych oznaczeń iustalanie definicji polskości firm iproduktów. Patriotyzm gospodarczy tobardzo złożone zjawisko ikażde jego uproszczenie skończy się alboutrwalaniem błędnych przekonań konsumenckich, alboośmielaniem zagranicznych firm dopozorowania polskości. Zapewne doprowadzi równolegle dojednego idrugiego. Rola państwa wtym obszarze powinna skupiać się nazasadzie subsydiarności. Społeczeństwo należy wyposażyć wnarzędzia, dzięki którymkażdy podejmie decyzję konsumencką wsposób świadomy.

Pierwszym krokiem wtym kierunku powinna być integracja wszelkich danych – odpodatkowych przezjakość produktów pokwestie ekologiczne, takie jak emisja CO₂ – natemat przedsiębiorstw wjednej, publicznej bazie. Wszystko topowinno być dostępne wjednym miejscu.

Drugi krok toodpowiednia edukacja społeczna wykonywana głównie przezsektor pozarządowy. Administracja publiczna powinna zapewnić mechanizmy wsparcia dla takich inicjatyw, jak badania postaw inawyków konsumenckich orazkampanie edukacyjne naich podstawie.

Patriotyzm gospodarczy topodmiotowe państwo, któregosiłą sąsprawnie działające instytucje izaangażowani obywatele. Przesadne epatowanie symbolami narodowymi niemaztym nic wspólnego. Potrzebujemy mozolnej, oddolnej pracy bezbiało-czerwonego nadęcia.